چگونه شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی توانست با پشت سر گذاشتن بحران‌ها به افزایش ۶۵ درصدی تولید شکر دست یابد؟ این پرسشی است که مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی، در پاسخ به چگونگی آن، به سه مؤلّفه «بهره‌وری، نیروی انسانی و برنامه‌ریزی» اشاره می‌کند؛ مؤلّفه‌هایی پیوسته و حاصل تلاش جمعی و هماهنگ در این مجموعه صنعتی که به گفته دکتر عبدعلی ناصری، بدون هریک از آن‌ها، دستیابی به این دستاورد بزرگ امکان‌پذیر نبود.
میزان تولید شکر در کشور بدون احتساب تصفیه شکر وارداتی، در سال زراعی گذشته ۳۸۰ هزار تن بود که این رقم امسال با رشدی چشمگیر ۶۵ درصدی به ۶۳۰ هزار تن افزایش‌یافته است. این دستاورد در حالی به‌دست‌آمده که صنعت نیشکر با چالش کمبود آب مواجه بود، به‌طوری که مزارع نیشکر در کشت و صنعت‌هایی مانند دهخدا به دلیل کاهش شدید آورد رودخانه دز، در آستانه نابودی قرار داشتند؛ اما با اتکا به «تجربه و دانش» و تلفیق «تولید و تجارت»، نه‌تنها از این گذرگاه سخت بحران عبور کرد، بلکه توانست با افزایش چشمگیر تولید، رکورددار هم شود.
افزایش تولید مبتنی بر تحقیق و توسعه
افزایش بهره‌وری نخستین گام برای رسیدن به این دستاورد بود که مدیرعامل این مجموعه صنعتی در گفتگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» مبنای آن را تحقیق و آموزش دانست و تأکید کرد که این صنعت به‌عنوان یک صنعت دانش‌بنیان، همواره به موضوع تحقیق و توسعه در همه ابعاد اهمیت ویژه‌ای می‌دهد.
تولید واریته‌های سازگار با اقلیم خوزستان، اجرای روش‌های نوین آبیاری در مزارع، بومی‌سازی قطعات و تجهیزات کارخانه‌های تولید شکر، ساخت ماشین‌آلات کشاورزی، طراحی سامانه پایش «مکان‌مند» مزارع نیشکر، کنترل بیولوژیک آفات و از همه مهم‌تر آموزش کارکنان و پرورش نیروهای متخصص در بخش صنعت و کشاورزی و… مواردی برآمده از این دست است که دکتر ناصری آن را بخشی از طرح‌هایی برای افزایش بهره‌وری در صنعت نیشکر دانست که مسیر را برای تأمین امنیت غذایی کشور هموار کرده است.
نقش نیروی انسانی کارآمد در افزایش تولید
نیروی انسانی نیز دراین‌بین مهم و تأثیرگذار است؛ آن‌گونه که مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر می‌گوید، نیروی انسانی «کارآمد و متعهد» نقشی اساسی در افزایش تولید داشته و تخصّص و تعهد کارکنان در تمامی سطوح سازمانی، عاملی مهم در موفقیت این شرکت بوده است. به گفته ناصری، کارکنان با درک عمیق از شرایط و نیازهای تولید، در حل چالش‌ها و ارتقای فرایندها مشارکت فعالانه‌ای دارند.
مدیرعامل توسعه نیشکر معتقد است که اگر از خودگذشتگی و تلاش شبانه‌روزی کارگران در سال بهره‌برداری گذشته نبود و در سه مرحله کاشت، داشت و برداشت و همچنین استحصال شکر عملکردی مطلوب از سوی آنان اعمال نمی‌شد، اکنون، شاهد این رونق و رشد تولید نبودیم. این از خودگذشتگی باعث شد که در فروردین‌ماه سال جاری کشت و صنعت امام خمینی (ره)، از واحدهای هشت‌گانه توسعه نیشکر، از ظرفیت اسمی تولید عبور و به بیش از ۱۲۰ هزار تُن شکر تولید کند که این میزان تولید بی‌سابقه است.
برنامه‌ریزی برای تصاحب ۳۸ درصدی بازار شکر کشور
آخرین مؤلفه در افزایش تولید که مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر به آن اشاره می‌کند، برنامه‌ریزی دقیق است که در کنار افزایش بهره‌وری و نیروی انسانی کارآمد به جهش تولید و در نتیجه سوددهی ۶ هزار میلیاردتومانی این شرکت، منجر شده است.
این برنامه‌ریزی‌ها که در قالب «سند راهبردی» از سوی مدیریت ارشد شرکت توسعه نیشکر ابلاغ شده است بر چهار محور سرمایه انسانی، محیط‌زیست، توسعه و تکمیل زنجیره ارزش و تقویت تحقیق و توسعه تمرکز دارد. مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر، این سند راهبردی را نقشه راه رسیدن به اهداف تعیین‌شده عنوان می‌کند و می‌افزاید: تعهد به این برنامه و پایش مستمر آن، ما را در مسیر درست حفظ کرده است. با تحقّق این سند راهبردی، سهم این صنعت از بازار شکر کشور به ۳۸ درصد می‌رسد و جایگاه نیشکر با تولید ۸۰۰ هزار تن شکر، به‌عنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان این محصول تثبیت خواهد شد.
شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی با هشت طرح نیشکری در خوزستان نقش مهمی در خودکفایی کشور با تولید محصولات راهبردی دارد. این شرکت با بهره‌گیری از نیروهای متخصّص، همگام با فناوری‌های نوین، تلاش می‌کند شکری باکیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی تولید کند. در حال حاضر فعالیت این شرکت به‌گونه‌ای بوده که نه‌تنها توانسته بیش از ۴۰ درصد شکر موردنیاز کشور را تأمین کند؛ بلکه در تولید سایر محصولات نیشکری نیز رکورددار باشد.
